Akademik dünyada bir derginin kalitesini ve etkisini belirlemek için kullanılan en önemli ölçütlerden biri
Impact Factor (Etki Değeri) olarak bilinir. Bu metrik, derginin bilimsel dünyadaki etkisini ölçmek ve diğer dergilerle karşılaştırmak için kullanılır.
Impact Factor nedir, nasıl hesaplanır ve akademik yayınlar için neden önemlidir?
Impact Factor (Etki Değeri) Nedir?
Impact Factor (Etki Değeri), bir dergide yayımlanan makalelerin diğer akademik çalışmalardan aldığı atıfları ölçen bir metriktir. İlk olarak Eugene Garfield tarafından geliştirilmiş ve günümüzde
Journal Citation Reports (JCR) tarafından yayımlanmaktadır.
Etki değeri, bir derginin yayınladığı makalelerin ne kadar sık atıf aldığını gösterir ve bilimsel literatürdeki önemini yansıtır.
Impact Factor Hesaplama Formülü
Impact Factor, genellikle iki yıllık bir süre zarfındaki atıflar üzerinden hesaplanır:
Impact Factor = Son 2 Yılda Alınan Atıflar / Son 2 Yılda Yayımlanan Makale Sayısı
Örnek:
2022 yılında, bir derginin 2020 ve 2021 yıllarında yayımladığı makalelere toplam 500 atıf yapıldı.
Aynı dönemde dergi 100 makale yayımladı.
Impact Factor: 500 / 100 = 5.0
Bu durumda, derginin etki faktörü
5.0 olarak hesaplanır.
Impact Factor Neden Önemlidir?
Impact Factor, bir derginin akademik dünyadaki yerini ve önemini belirlemek için kritik bir ölçüttür. İşte başlıca nedenler:
1. Dergi Kalitesinin Ölçüsü
Yüksek bir etki faktörü, derginin genellikle kaliteli yayınlara sahip olduğunu ve makalelerinin sıkça atıf aldığını gösterir.
2. Akademik Kariyer ve Değerlendirme
- Araştırmacılar için, yüksek etki faktörüne sahip dergilerde yayın yapmak akademik kariyer gelişimi açısından önemli bir adımdır.
- Üniversiteler ve araştırma kurumları, akademik yükselme ve proje başvurularında bu tür dergilerde yapılan yayınları dikkate alır.
3. Makale Görünürlüğü ve Atıf Sayısı
Etki faktörü yüksek dergilerde yayımlanan makaleler, daha fazla kişi tarafından okunur ve atıf alır.
4. Dergiler Arası Karşılaştırma
Impact Factor, farklı dergilerin aynı kategorideki sıralamalarını karşılaştırmak için bir ölçüt sağlar.
Impact Factor Hesaplanmasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Impact Factor, bir derginin prestijini ölçmek için kullanışlı bir araçtır, ancak bazı sınırlamaları da vardır:
1. Kapsam ve Alan Farklılıkları
- Fen bilimleri, tıp ve mühendislik gibi alanlardaki dergiler genellikle sosyal bilimler veya sanat alanlarına göre daha yüksek etki faktörlerine sahiptir.
- Bu nedenle, Impact Factor karşılaştırmalarını aynı kategorideki dergilerle yapmak önemlidir.
2. Atıf Sayısının Yanıltıcı Olması
- Bazı dergiler, yüksek atıf almak için kısa inceleme yazıları veya editoryal makaleler yayımlayabilir.
- Etik olmayan bu tür uygulamalar, gerçek kaliteyi yansıtmayabilir.
3. Zaman Faktörü
- Yeni dergiler, henüz yeterli makale yayımlamadıkları için düşük Impact Factor değerine sahip olabilirler.
Impact Factor Nasıl Öğrenilir?
Impact Factor değerlerini öğrenmek için aşağıdaki kaynakları kullanabilirsiniz:
1. Journal Citation Reports (JCR)
- Web of Science tarafından sağlanan bir platformdur.
- Dergilerin etki faktörleri, kategori sıralamaları ve diğer metriklerini içerir.
2. Dergi Web Siteleri
- Çoğu akademik dergi, Impact Factor değerlerini kendi web sitelerinde açıkça belirtir.
3. Scopus ve CiteScore
- Scopus, etki faktörü yerine CiteScore gibi benzer metrikler sunar.
Impact Factor ve Quartile (Çeyreklik) Arasındaki İlişki
Impact Factor, bir derginin hangi çeyrekte (quartile) yer aldığını belirlemede önemli bir rol oynar.
- Q1 (En Yüksek Çeyrek): En yüksek etki faktörüne sahip dergiler.
- Q4 (En Düşük Çeyrek): Göreceli olarak daha düşük etki faktörüne sahip dergiler.
Impact Factor ne kadar yüksekse, derginin çeyrek sıralaması da o kadar yüksektir.
Impact Factor ile Yayın Yapmanın Stratejik Önemi
1. Doğru Dergi Seçimi
Yüksek Impact Factor’e sahip dergiler, araştırmanızın daha geniş bir kitleye ulaşmasını sağlar. Ancak dergi seçerken şunlara dikkat edin:
- Çalışmanızın derginin hedef kitlesine uygun olması.
- Hakemlik sürecinin kalitesi.
2. Yayın Kalitesi ve Atıf Potansiyeli
- Yüksek kaliteli içerik üretmek, daha fazla atıf almanızı ve dolayısıyla daha prestijli dergilerde yayın yapma şansınızı artırır.
3. Etik Değerlere Uyum
- Yağmacı ve şaibeli dergilerde yayın yapmaktan kaçının. Bu tür dergiler genellikle sahte etki faktörleri belirtir ve akademik itibarınızı zedeleyebilir.
Impact Factor ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular
1. Hangi Alanlarda Etki Faktörü Daha Yüksektir?
Tıp, biyomedikal bilimler ve mühendislik gibi alanlardaki dergiler genellikle daha yüksek etki faktörlerine sahiptir.
2. Etki Faktörü Olmayan Dergiler Kalitesiz Mi?
Etki faktörü olmayan dergiler her zaman kalitesiz değildir. Ancak, atıf analizi ve görünürlük açısından etkileri sınırlı olabilir.
3. Hangi Dergi Veritabanlarında Impact Factor Görülebilir?
Impact Factor, yalnızca Web of Science platformunda yer alan dergiler için hesaplanır. Scopus gibi platformlar farklı metrikler kullanır.
