Akademik dünyada, bir derginin kalitesini ve etkisini değerlendirmek için kullanılan en önemli ölçütlerden biri
Quartile (Çeyreklik) değerleridir.
Q değerleri, dergilerin kendi kategorilerindeki sıralamasını belirler ve bu sıralama, derginin
Impact Factor (Etki Faktörü) değerine dayanır. Bu makalede,
Quartile nedir, Q değerleri nasıl hesaplanır ve neden önemlidir?
Quartile (Çeyreklik) Nedir?
Quartile (Çeyreklik), bir derginin bilimsel alandaki yerini ve etkisini ölçen analitik bir sıralama sistemidir. Dergiler,
Journal Citation Reports (JCR) tarafından belirlenen kategorilerde, etki faktörlerine göre sıralanır ve bu sıralama
Q1, Q2, Q3 ve Q4 olmak üzere dört çeyreğe (quartile) ayrılır.
Q Değerleri Ne Anlama Gelir?
- Q1 (En Yüksek Çeyrek):
- Kendi kategorisindeki en üst %25’lik dilimde yer alan dergilerdir.
- En prestijli ve etkili dergiler bu grupta bulunur.
- Örnek: Nature, Science gibi dergiler genellikle Q1’dir.
- Q2 (İkinci Çeyrek):
- %25 ile %50 arasında sıralanan dergiler.
- Orta-üst kaliteye sahip dergilerdir.
- Q3 (Üçüncü Çeyrek):
- %50 ile %75 arasında yer alan dergiler.
- Orta-alt seviyede kabul edilir.
- Q4 (Dördüncü Çeyrek):
- En alt %25’lik dilimde yer alan dergilerdir.
- Yeni veya henüz etkisi düşük dergiler genellikle bu gruptadır.
Quartile Değeri Nasıl Hesaplanır?
Quartile değeri hesaplanırken şu adımlar izlenir:
- Derginin Kategorisi Belirlenir
Her dergi, Web of Science veya Scopus gibi dizinler tarafından bir veya daha fazla akademik kategoriye atanır. Örneğin:
- Biyokimya ve Moleküler Biyoloji
- Sosyoloji
- Elektrik ve Elektronik Mühendisliği
- Etki Faktörüne Göre Sıralama
Dergiler, belirli bir kategori içinde etki faktörüne göre sıralanır.
Impact Factor, bir dergide yayımlanan makalelerin diğer akademik çalışmalardan aldığı atıfların sayısını ölçer.
- Yüzdelik Dilimler Belirlenir
Kategori içindeki dergiler dört eşit gruba (çeyrekliklere) ayrılır:
- İlk %25’lik dilim: Q1
- %25-50 arası dilim: Q2
- %50-75 arası dilim: Q3
- Son %25’lik dilim: Q4
- Quartile Belirlenir
Derginin etki faktörü, kategorideki sıralaması ve yüzdelik dilimi, derginin hangi çeyrekte (Q1-Q4) yer aldığını belirler.
Quartile Değerleri Neden Önemlidir?
Quartile değerleri, dergilerin ve yayımlanan makalelerin bilimsel dünyadaki etkisini anlamak için kritik öneme sahiptir:
- Akademik Yayın Kalitesinin Ölçüsü
- Q1 dergiler, yüksek prestijli yayınlar olarak kabul edilir ve genellikle kaliteli hakemlik süreçlerine sahiptir.
- Daha düşük Q değerine sahip dergiler, bilimsel toplulukta daha az tanınabilir.
- Kariyer ve Başarı Ölçütü
- Akademik yükselme (doçentlik, profesörlük) ve projelerde, makalenizin yayımlandığı derginin Q değeri önemli bir değerlendirme kriteridir.
- Q1 ve Q2 dergilerde yayımlanan makaleler, daha fazla saygınlık ve atıf alır.
- Araştırmacıların Rehberi
- Araştırmacılar, yayın yapmayı düşündükleri dergilerin Q değerlerini dikkate alarak dergi seçimi yapar.
- Daha yüksek Q değerine sahip dergiler, çalışmaların daha geniş bir kitleye ulaşmasını sağlar.
Quartile Değeri Nasıl Öğrenilir?
Dergilerin Quartile değerlerini öğrenmek için şu yöntemleri kullanabilirsiniz:
- Journal Citation Reports (JCR)
- Web of Science tarafından sağlanır.
- Derginin etki faktörü, Q değeri ve kategorileri hakkında detaylı bilgi sunar.
- Scopus
- Elsevier’in veri tabanıdır.
- Dergilerin CiteScore ve yüzdelik sıralamaları üzerinden Q değerlerini belirleyebilirsiniz.
- Derginin Resmi Web Sitesi
- Derginin kendi web sitesinde Q değerleri genellikle açıkça belirtilir.
Quartile Değerleri ve Dergi Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Hedef Kitlenizi Belirleyin
- Çalışmanızın hangi akademik topluluğa hitap ettiğini belirleyin.
- Alanınıza uygun Q değerine sahip bir dergi seçin.
- Yayın Hedefinizi Netleştirin
- Yüksek atıf almak istiyorsanız Q1 veya Q2 dergilerde yayın yapmayı hedefleyin.
- Daha hızlı bir yayın süreci için Q3 veya Q4 dergileri tercih edebilirsiniz, ancak kaliteden ödün vermeyin.
- Yağmacı ve Şaibeli Dergilere Dikkat Edin
- Q değeri olmayan veya düşük kaliteli dergilere makale göndermeden önce derginin güvenilirliğini kontrol edin.
